Quyền giáo dục

Bài đọc thêm: Quyền giáo dục

Giáo dục là quá trình xã hội truyền kiến thức, kỹ năng và giá trị tích lũy của mình từ thế hệ này sang thế hệ khác. Theo nghĩa rộng nhất, giáo dục có thể bao gồm bất kỳ hành động hoặc kinh nghiệm nào có tác động hình thành lên tâm trí, tính cách hoặc khả năng thể chất của một người. Nó có ảnh hưởng cơ bản đến năng lực và tiềm năng của cá nhân và cộng đồng để đạt được sự phát triển cũng như thành công về kinh tế và xã hội. Đó là một trong những yếu tố quan trọng để phát triển cũng như nâng cao vị thế của con người. Giáo dục cung cấp cho mọi người kiến thức và thông tin, đồng thời cũng góp phần xây dựng lòng tự trọng và sự tự tin, đồng thời hướng tới việc nhận ra tiềm năng của mỗi người.

Bản thân giáo dục vừa là một quyền con người, vừa là một phương tiện không thể thiếu để thực hiện các quyền con người khác. Với tư cách là một quyền được trao quyền, giáo dục là phương tiện chính để người lớn và trẻ em bị thiệt thòi về kinh tế và xã hội có thể tự vươn lên thoát khỏi đói nghèo và có được phương tiện để tham gia đầy đủ vào cộng đồng của họ. Giáo dục có vai trò quan trọng trong việc trao quyền cho phụ nữ, bảo vệ trẻ em khỏi bị bóc lột và lao động độc hại và bóc lột tình dục, thúc đẩy quyền con người và dân chủ, bảo vệ môi trường và kiểm soát sự gia tăng dân số (1).

Quyền được giáo dục là cốt lõi của ý tưởng về quyền con người. Năm 1948, Tuyên ngôn Phổ Quát về Quyền con người tuyên bố giáo dục tiểu học miễn phí và bắt buộc là một quyền cơ bản của con người. Tuy nhiên, giáo dục không chỉ được coi là một quyền mà còn là một phương tiện để thực hiện đầy đủ và hiệu quả các quyền con người khác. Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa, có hiệu lực từ năm 1976 và được 160 quốc gia phê chuẩn đã tái khẳng định quyền được giáo dục như một nghĩa vụ ràng buộc về mặt pháp lý. Điều 13 là điều khoản dài nhất trong Công ước và là điều khoản toàn diện và rộng nhất về quyền được giáo dục trong luật nhân quyền quốc tế.

Điều 26 Tuyên ngôn toàn thế giới về Quyền con người (UDHR) năm 1948 tuyên bố: “mọi người có quyền được giáo dục”

Theo quy định của Điều 13 và 14 của Công ước về quyền văn hóa, xã hội, kinh tế (1966), nội dung của quyền được giáo dục bao gồm:

Miễn phí và phổ cập giáo dục tiểu học với tất cả mọi người;
Có thể tiếp cận và sẵn có về giáo dục trung học (bao gồm cả giáo dục kỹ thuật, dạy nghề và đào tạo) với mọi người và từng bước miễn phí;
Có thể tiếp cận với giáo dục ở cấp cao hơn một cách bình đẳng trên cơ sở năng lực của mỗi người và từng bước miễn phí;
Giáo dục cơ bản cho những người chưa tiếp cận hoặc chưa hoàn thành toàn bộ chương trình giáo dục tiểu học;
Giáo dục có chất lượng ở cả trường công lập và trường tư thục;
Tự do của cha mẹ và của những người giám hộ hợp pháp (nếu có) trong việc lựa chọn trường cho con cái họ phù hợp với tôn giáo và đạo đức cũng như ý nguyện riêng của họ;
Tự do học thuật của giáo viên và học sinh;
Tự do của các cá nhân và tổ chức được thành lập và điều hành các cơ sở giáo dục phù hợp với yêu cầu về tiêu chuẩn tối thiểu mà nhà nước quy định.

Quyền được giáo dục cũng được đề cao trong nhiều công cụ nhân quyền khác, bao gồm Công ước về quyền trẻ em và các hiệp ước khu vực khác nhau (ví dụ: Hiến chương xã hội châu Âu hoặc Hiến chương châu Phi về quyền con người, hoặc Hiến chương Ả Rập sửa đổi) và các công ước tập trung vào các nhóm người cụ thể (chẳng hạn như Công ước về Quyền của Người Khuyết tật, hoặc Công ước về Xóa bỏ Mọi Hình thức Phân biệt Đối xử với Phụ nữ).

Bình luận chung số 13 về quyền được giáo dục theo Điều 13 của Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa